Acupunctuur is de benaming van een techniek waarbij heel dunne naalden ingebracht en gemanipuleerd worden. De benaming komt voort uit het Latijnse acus en pungere, wat staat voor  naald en prikken. De Chinese benaming ervoor is zhēn jiǔ (針灸, naald therapie of eigenlijk naald (針) en moxibustie (灸).  De basis voor de acupunctuur is de zienswijze dat een menselijk lichaam niet gezien wordt als een “zak met botten”, maar dat het bestaat uit diverse functionele systemen, die in veel gevallen  (niet altijd) een associatie hebben met fysische orgaansystemen. Een ziekte wordt gezien als een disbalans in of tussen deze systemen en de behandeling is er op gebaseerd door middel van manipulatie van acupunctuurpunten met naalden (acupunctuur), warmte (moxa en/of cupping) of druk (tuina) deze disbalans te herstellen.

De basis hiervoor wordt gevonden in het feit dat er door ons lichaam een bepaalde stroom van “vitale energie” loopt, of liever gezegd Qi. Bij ziekte of pijn is deze stroming verstoord en de behandeling (zie ”De behandeling”) heeft dan ook tot doel deze stroming te normaliseren.

De geschiedenis van de acupunctuur bestrijkt meer dan twee millennia en werd tot een eeuw geleden met name enkel in het Oosten gepraktiseerd. De meest bekende huidige stromingen zijn de TCM (Chinees), Japanse en Koreaanse.

Een belangrijk punt wat ten grondslag ligt aan de TCM theorieën is het feit dat elk persoon als individu beschouwd wordt en dat dezelfde ziekte bij twee verschillende mensen, twee verschillende patronen kan hebben “één ziekte, veel patronen; één patroon, veel ziekten”. Dit geeft dus een veel bredere werkbasis dan de algemene opvatting in de westerse medicijnen, waarbij alles herleidt moet kunnen worden tot een eenduidig patroon wat voor iedereen geldt en toepasbaar moet zijn. Daarbij wordt vaak voorbij gegaan aan het individu, met zijn specifieke kenmerken.

De acupunctuur kan in een breed scala van ziektebeelden en patronen gebruikt worden en de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft in 1979 tijdens een seminar in Beijing reeds een lijst samengesteld waarin zij een scala aan behandelbare ziekten vermeld. De meeste daarvan zijn te vinden onder “waar kan acupunctuur bij helpen” in het navigatiemenu.